5.1 Badanie wypukłości i wklęsłości funkcji

Przykłady

1

Wykażemy, że funkcja f(x)=x\ln x jest wypukła w całej dziedzinie.

Dziedziną badanej funkcji jest zbiór D=(0,+\infty ). Obliczamy pochodną funkcji f:

f^{\prime }(x)=\ln x+x\cdot\frac{1}{x}=\ln x+1 dla x\in (0,+\infty ).

Obliczamy teraz drugą pochodną:

f^{\prime \prime }(x)=\frac{1}{x} dla x\in (0,+\infty ).

Rozwiązujemy nierówność:

f^{\prime \prime }(x)>0 \ \Leftrightarrow \frac{1}{x}>0 \ \Leftrightarrow x\in (0,+\infty).

Ponieważ f^{\prime \prime}(x)>0 dla każdego x\in (0,+\infty ), to wnioskujemy, że funkcja f jest wypukła w całej dziedzinie.

2

Wykażemy, że funkcja f(x)=-\frac{4}{5\sqrt{x^{5}}} jest wklęsła w całej dziedzinie.

Dziedziną badanej funkcji jest zbiór D = (0,+\infty). Obliczamy pochodną funkcji f:

f^{\prime }(x)=(-\frac{4}{5\sqrt{x^{5}} })^{\prime }= -4\cdot \frac{1}{5}(x^{-\frac{5}{2}})^{\prime }=-\frac{4}{5} \cdot (-\frac{5}{2})x^{-\frac{7}{2}} =2x^{-\frac{7}{2}}=\frac{2}{\sqrt{x^{7}}} dla x\in (0,+\infty ).

Obliczamy teraz drugą pochodną:

f^{\prime \prime }(x)=(\frac{2}{\sqrt{x^{7}}})^{\prime }= 2(x^{-\frac{7}{2}})^{\prime }=-7x^{-\frac{9}{2}}= -\frac{7}{\sqrt{x^{9}}}, x\in (0,+\infty).

Rozwiązujemy nierówność:

f^{\prime \prime }(x).

Ponieważ f^{\prime \prime }(x) dla każdego x\in (0,+\infty ), zatem funkcja f jest wklęsła w całej dziedzinie.

3

Wyznaczymy przedziały wypukłości/wklęsłości funkcji  f(x)=xe^{-x}.

Dziedziną badanej funkcji jest zbiór D= \mathbb{R}. Obliczamy pochodną funkcji f:

f^{\prime }(x)=e^{-x}+xe^{-x}(-1)=e^{-x}(1-x) dla x\in \mathbb{R}.

Obliczamy teraz drugą pochodną:

\ f^{\prime \prime }(x)=e^{-x}(-1)(1-x)+e^{-x}(-1)=e^{-x}(x-2) dla x\in \mathbb{R}.

Rozwiązujemy nierówności:

f^{\prime \prime }(x)>0 \ \Leftrightarrow \  e^{-x}(x-2)>0\ \Leftrightarrow \ x-2>0 \ \Leftrightarrow \ x\in (2,+\infty ),

f^{\prime \prime }(x).

Ponieważ f^{\prime \prime }(x)>0 dla każdego x\in (2,+\infty), zatem funkcja f jest wypukła na przedziale (2,+\infty). Ponieważ f^{\prime \prime }(x) dla każdego x\in (-\infty ,2), zatem funkcja f jest wklęsła na przedziale (-\infty ,2).